Ngoài chức năng tích nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, cắt lũ phòng, chống thiên tai, các hồ chứa thủy lợi còn rất giàu tiềm năng phát triển kinh tế, xã hội, đặc biệt là các ngành du lịch, dịch vụ.
Báo cáo của Chi cục Thủy lợi tỉnh, toàn tỉnh hiện có trên 500 hồ chứa, trong đó có nhiều hồ lớn, có địa thế đẹp như: hồ Hoàng Khai - xã Hoàng Khai, hồ Ngòi Là - xã Chân Sơn (Yên Sơn); hồ Nguyễn Văn Trỗi - phường Đội Cấn (TP Tuyên Quang); hồ Tân Dân - xã Thiện Kế, hồ Như Xuyên - xã Đồng Quý (Sơn Dương); hồ Khởn - xã Thái Sơn (Hàm Yên)… Ngoài chức năng tích nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, phòng, chống thiên tai thì hồ chứa thủy lợi có tiềm năng lớn trong phát triển kinh tế, xã hội, môi trường như điều hòa không khí khu vực, nuôi trồng thủy sản, khai thác làm dịch vụ vui chơi, nghỉ dưỡng…
Cách trung tâm thành phố Tuyên Quang 3 km, hồ thủy lợi Ngòi Là được xem là hồ chứa thủy lợi lớn nhất tỉnh với bề mặt thoáng trên 50 ha nằm trên địa bàn 2 xã Trung Sơn, Chân Sơn (Yên Sơn). Theo báo cáo của Đội quản lý, khai thác công trình hồ thủy lợi Ngòi Là, lượng nước tích trữ hàng năm khoảng 3,2 triệu m3 đủ cung cấp tưới cho trên 680 ha đất lúa cho các xã Chân Sơn, Trung Môn (Yên Sơn); phường Ỷ La, Tân Hà, Hưng Thành (TP Tuyên Quang). Ngoài tích nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, hồ thủy lợi Ngòi Là còn điều tiết phòng, chống lũ cho nhiều địa phương vùng hạ lưu và nuôi trồng thủy sản trong và ngoài khu vực hồ.
Hồ thủy lợi Ngòi Là - xã Chân Sơn (Yên Sơn) được khai thác để nuôi trồng thủy sản.
Ông Ngô Quyền, Đội trưởng Đội quản lý, khai thác công trình hồ thủy lợi Ngòi Là khẳng định, không những rộng, hồ Ngòi Là có cảnh quan rất đẹp, bao quanh hồ núi Là sừng sững cây xanh soi bóng, khí hậu mát mẻ là điều kiện lý tưởng để phát triển các hoạt động dịch vụ, du lịch. Thực tế, gần đây du lịch tại chỗ có xu hướng phát triển, hồ Ngòi Là cũng trở thành điểm đến của người dân trong tỉnh.
Cảnh quan hồ thủy lợi Tân Dân - xã Thiện Kế cũng được đánh giá là đẹp nhất, nhì huyện Sơn Dương. Nước dẫn về hồ bắt từ thác nước thuộc dãy núi Tam Đảo, về mùa mưa lượng nước lớn đổ xuống hồ rất đẹp, khiến cho nhiều người tìm đến thưởng lãm. Đại diện Ban quản lý, khai thác công trình thủy lợi xã Thiện Kế cho rằng, lượng khách đến tham quan khu vực hồ là có, đặc biệt là về mùa hè lượng người đến chơi, tắm thác tương đối đông.
Trên thực tế, đã có một số tổ chức, doanh nghiệp nghiên cứu, tìm hiểu để đầu tư. Cụ thể, tháng 7-2022, Công ty Tư vấn HB (Hàn Quốc) rất quan tâm khai thác hồ Khởn. Công ty mong muốn được hợp tác đầu tư tại hồ Khởn. Tại buổi làm việc với công ty Tư vấn HB, các đồng chí lãnh đạo tỉnh cho rằng, việc Công ty Tư vấn HB quan tâm khai thác du lịch ở hồ Khởn là rất đúng sẽ mang lại lợi ích cho đôi bên, doanh nghiệp và địa phương vì đây là điểm nằm trên trục phát triển Tuyên Quang - Hà Giang - Phú Thọ. Tỉnh cam kết tạo điều kiện thuận lợi nhất về thủ tục để nhà đầu tư sớm triển khai thực hiện dự án đầu tư vào hồ Khởn. Trước đó, Công ty cổ phần Woodsland Tuyên Quang đã khảo sát hồ Hoa Lũng - xã Đại Phú (Sơn Dương) để phát triển du lịch sinh thái. Khai thác các hồ thủy lợi vào hoạt động dịch vụ du lịch góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch của tỉnh.
Theo đồng chí Bùi Chí Thanh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi - Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, khai thác tiềm năng của các hồ thủy lợi phục vụ phát triển kinh tế, xã hội luôn được tỉnh khuyến khích. Tỉnh cam kết tạo mọi điều kiện cho các tổ chức, cá nhân có đủ năng lực thực hiện đầu tư khai thác song phải đảm bảo nguyên trạng của hồ. Để khai thác hiệu quả và bền vững tiềm năng lợi thế của hồ thủy lợi, tỉnh cũng đã thực hiện các biện pháp bảo vệ nguồn sinh thủy và các ao, hồ trên địa bàn. Danh mục trên 500 hồ, ao đã được tỉnh công bố không được san, lấp. Cùng với đó, tỉnh cũng giao cho các địa phương tuyên truyền, vận động người dân sống quanh khu vực hồ nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc quản lý hành lang, môi trường nước, tuyệt đối không xả thải rác ra lòng hồ, giữ gìn cảnh quan, nguồn nước và môi trường sống.
Theo TQĐT.