Việt Bắc miền đất địa đầu của tổ quốc, bao gồm 6 tỉnh: Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang và Hà Giang. Đây được xem là cái nôi của cách mạng, nơi lưu giữ những giá trị lịch sử văn hóa truyền thống quý báu, đồng thời còn được thiên nhiên ban tặng cảnh quan hùng vĩ, nên thơ và tươi đẹp, có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch nhất là: du lịch xanh, du lịch di sản, du lịch văn hóa, lịch sử với sức hấp dẫn to lớn từ các di tích, sản phẩm du lịch đặc trưng. Vì vậy, Việt Bắc từ lâu đã được du khách đánh giá là điểm đến thú vị.

Việt Bắc, là quê hương của trên 30 dân tộc anh em trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam, các dân tộc đã sản sinh và bảo tồn được các di sản văn hóa phi vật thể vô cùng to lớn, phong phú, đặc sắc. Với nhiều lễ hội độc đáo thể hiện bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc ở nơi đây: Ở Hà Giang có các lễ hội đặc sắc như lễ hội Cầu Tào dân tộc Mông, lễ hội Bàn Vương dân tộc Dao, lễ hội nhẩy lửa của dân tộc Pà Thẻn, lễ hội chợ Phong Lưu, Khâu Vai. Tại Lạng Sơn có lễ hội đền Kỳ Cùng - Tả Phủ, lễ hội chùa Tam Thanh. Ấn tượng và độc đáo nhất khi nhắc đến Tuyên Quang là Lễ hội Thành Tuyên lung linh sắc màu với những mô hình đèn trung thu khổng lồ thật độc đáo muôn hình, muôn vẻ được thiết kế và chế tác bởi những người dân Tuyên Quang được Hội đồng sách Kỷ lục Guiness Việt Nam xác nhận là Lễ hội có nhiều mô hình đèn trung thu độc đáo lớn nhất Việt Nam. Cùng với đó là hệ thống sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng đặc trưng, các làn điệu dân ca, dân vũ dân gian đặc sắc như: điệu Sình ca của người Cao Lan, lễ cấp sắc, điệu Páo Dung của người Dao, làn điệu Soọng Cô của người Sán Dìu, thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở VN được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại … chứa đựng trong đó các giá trị lịch sử, nhân văn sâu sắc. Đặc biệt lối sống, nếp sinh hoạt văn hóa của con người Việt Bắc đã trở thành nét đặc trưng riêng có: mộc mạc, chân thành, mến khách làm cho Việt Bắc vô cùng hấp dẫn du khách tìm hiểu và thưởng ngoạn.

Di tích lịch sử văn hóa là lợi thế để phát triển du lịch của các tỉnh Việt Bắc nổi bật như: Đến với Cao Bằng có Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Pác Bó, là một trong những khu di tích quan trọng trong hệ thống di tích về cuộc đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng thời kỳ 1941-1945. Tại Lạng Sơn có thành nhà Mạc di tích lịch sử còn sót lại nét nguyên sơ, cổ kính phản ánh kiến trúc quân sự thời phong kiến, nơi đây không chỉ ghi dấu lại lịch sử kiên cường, bất khuất của dân tộc ta mà còn sở hữu khung cảnh thiên nhiên hữu tình, ngắm nhìn thành phố Lạng Sơn từ trên cao. Quần thể di tích quốc gia đặc biệt ATK Định Hóa – Thái Nguyên với trên 182 điểm di tích là chứng nhân cho quá trình đấu tranh anh dũng, mưu chí của quân và dân cách mạng; Tuyên Quang là một dấu son trong lòng Tổ quốc, là quê hương cách mạng “Thủ đô Khu giải phóng”, “Thủ đô Kháng chiến”. Nơi đây đã diễn ra nhiều sự kiện quan trọng trong thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc, là nơi khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Với trên 650 di tích lịch sử văn hóa trong đó Khu di tích lịch sử cách mạng Tân Trào, Khu di tích lích sử Kim Bình được xếp hạng là Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt.

Thiên nhiên đã ưu ái, ban tặng cho Việt Bắc nhiều di sản thiên nhiên đặc sắc, có giá trị đặc biệt như: Thác Bản Giốc là thác nước lớn thứ 4 trên thế giới, lọt vào tốp 10 thác nước kỳ vĩ nhất thế giới, được xem như một trong những vật phẩm vô giá mà thiên nhiên ban tặng cho Cao Bằng; Vườn quốc gia Phia Oắc, Phia Đén là bức tranh hùng vĩ và thơ mộng ấn chứa nhiều điều kỳ diệu của tự nhiên; Danh thắng quốc gia Động Ngườm Ngao mang vẻ đẹp kỳ thú đến kinh ngạc, khiến cho du khách như lạc vào mê cung kỳ diệu đến quên lối về; Công viên địa chất toàn cầu non nước Cao Bằng với trên 130 điển di sản địa chất nổi tiếng, đây là điểm đến hấp dẫn, lý thú không thể bỏ qua của du khách khi đến với Cao Bằng.

 Lạng Sơn được biết đến có núi non trùng điệp, sự hùng vĩ của núi Cha và khu Hữu Kiên - Chi Lăng, điểm tham quan, nghỉ dưỡng lý tưởng Mẫu Sơn và dòng sông Kỳ cùng chảy ngược, dịu dàng mà hùng vĩ, có thung lũng Bắc Sơn được bao bọc xung quanh bởi những dãy núi đá vôi trùng điệp, hùng vĩ và những cánh đồng lúa bao la cuốn hút lòng người.

 Nói đến Bắc Kạn là du khách nghĩ ngay đến Khu di tích quốc gia đặc biệt danh lam thắng cảnh hồ Ba Bể nơi có hồ nước mênh mông tĩnh lặng ẩn hiện giữa núi rừng nguyên sơ chập chùng và là 1 trong 20 hồ nước ngọt lớn nhất giới, viên ngọc xanh của nhân loại.

 Hồ Núi Cốc thuộc tỉnh Thái nguyên nổi tiếng bởi vẻ đẹp non nước hữu tình, gắn liền với huyền thoại về tình sử nàng Công chàng Cốc, là địa điểm du lịch được nhiều du khách lựa chọn khi đến Thái Nguyên. Ngoài ra Thái Nguyên còn được biết đến các điểm tham quan như Khu du lịch sinh thái Phượng Hoàng dành cho những ai đam mê du lịch khám phá, trải nghiệm. Hang Phượng Hoàng, thác Mưa rơi, hồ Ghềnh Chè là món quà thiên nhiên ban tặng cho Thái Nguyên.

Thiên nhiên ưu ái Tuyên Quang những phong cảnh hùng vĩ, nguyên sơ với hệ thống hang động, thác nước hùng vĩ thu hút du lịch khám phá mạo hiểm. Khu bảo tồn thiên nhiên danh thắng quốc gia đặc biệt Na Hamg - Lâm Bình với trên 8.000ha mặt nước bao bọc là những dãy núi đá vôi, cánh rừng nguyên sinh tạo nên những khung cảnh sơn thủy hữu tình được ví như “Hạ Long giữa đại ngàn” du khách có thể lựa chọn nhiều hình thức du lịch trên lòng hồ như: Du thuyền, check in, câu cá,… Điểm nhấn trong du lịch nghỉ dưỡng của Tuyên Quang là nguồn suối khoáng nóng Mỹ Lâm với nhiệt độ trên 69^oC được đánh giá có hàm lượng khoáng chất tốt nhất Vệt Nam.

Ở Hà Giang thiên nhiên đã tạo nên những kiệt tác độc đáo khiến cho du khách không thể bắt gặp ở bất cứ nơi nào khác như: Công viên địa chất toàn cầu  Cao nguyên đá Đồng Văn với vẻ đẹp gai góc, vững trãi của đá, Núi đôi Quản bạ một tuyệt tác của tạo hóa, đệ nhất kỳ quan Đèo Mã Pí Lèng, danh thắng quốc gia Ruộng bậc thang Hoàng Su Phì với những thửa ruộng trải dài bất tận, hay dòng sông Nho Quế như sợi chỉ xanh lung linh bắc xuống từ trời, ẩn hiện giữa núi rừng đại ngàn.... Những giá trị về cảnh quan, thiên nhiên hùng vĩ, đa dạng và độc đáo là lợi thế, điều kiện thuận lợi để các tỉnh Việt Bắc phát triển du lịch.

Không chỉ là vùng đất có cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, hùng vĩ, giàu truyền thống lịch sử văn hóa, Việt Bắc còn được biết đến là một miền văn hóa tâm linh với một hệ thống đền, chùa có kiến trúc đặc trưng. Chùa Phật tích Trúc Lâm Bản Giốc - Cao Bằng một trong những ngôi chùa được xây dựng ở phái Bắc tổ quốc, cột mốc tâm linh nơi biên ải. Đền mẫu, chùa Tam Thanh ở Lạng Sơn nơi có vẻ đẹp cổ kính, trầm mạc, linh thiêng. Tuyên Quang có nhiều điểm du lịch tâm linh đã được công nhận là Di tích cấp quốc gia như: đền Hạ, đền Thượng, đền Ỷ La, chùa Bảo Ninh Sùng Phúc,… Đặc biệt Tuyên Quang được coi là vùng đất của các Thánh Mẫu, nơi phát tích của Mẫu Thoải. Tam Giác Chùa thiêng ở Hà Giang gồm chùa Sùng Khánh, Bình Lâm và Nầm Sầu nơi lưu giữ nhiều bảo vật quốc gia.

Việt Bắc còn được thiên nhiên ưu đãi và ban tặng nhiều sản vật có giá trị như dẻ trùng Khánh (Cao Bằng), quýt, trám đen (Bắc Kạn), hồng Lạng Sơn, đào Mẫu Sơn, na Chi Lăng (Lạng Sơn), chè Tân Cương (Thái Nguyên), cam sành Hàm Yên (Tuyên Quang), mận và lê Hoàng Su Phì (Hà Giang)… rất nổi tiếng cùng với nhiều nhiều đặc sản do bàn tay con người nơi đây làm ra mang hương vị núi rừng tự nhiên thể hiện tập quán, lối sống của người vùng cao như lợn quay (Lạng Sơn); bánh khảo (Cao Bằng); tôm chua Ba Bể (Bắc Kạn), bánh trưng Bờ Đậu (Thái Nguyên), bánh gai Chiêm Hóa, rượu ngô Na Hang (Tuyên Quang), thắng cố, cháo ấu tẩu (Hà Giang)… luôn hấp dẫn du khách thưởng thức và làm quà biếu.

Tháng 9 này, tỉnh Tuyên Quang là địa phương đăng cai tổ chức Chương trình du lịch “Qua những miền di sản Việt Bắc” lần thứ XIV và Lễ hội thành Tuyên năm 2023. Khai mạc Chương trình được diễn ra tại Sân khấu ngoài trời Quảng trường Nguyễn Tất Thành, thành phố Tuyên Quang có sự tham gia của 6 tỉnh vùng Việt Bắc; một số địa phương nước ngoài có quan hệ hợp tác hữu nghị với tỉnh Tuyên Quang; một số cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh.

Lễ hội Thành Tuyên được tổ chức mang chủ đề “Lung linh sắc màu đêm hội Thành Tuyên’’ với gần 100 mô hình đèn trung thu khổng lồ lung linh và rực rỡ sắc màu, được diễn diễu trên khắp các tuyến đường của thành phố Tuyên Quang. Lễ hội Thành Tuyên được tỉnh Tuyên Quang tổ chức nhằm tăng cường giới thiệu với nhân dân cả nước và quốc tế về hình ảnh đất nước, con người và các giá trị di sản văn hóa của Tuyên Quang, đặc biệt là những giá trị đặc sắc về lịch sử, văn hóa của quê hương cách mạng, Thủ đô khu giải phóng - Thủ đô kháng chiến.  

      Nằm trong khuôn khổ Chương trình du lịch “Qua những miền di sản Việt Bắc” lần thứ XIV và Lễ hội thành Tuyên năm 2023 có chuỗi các sự kiện văn hóa, thể thao, du lịch, ẩm thực đa dạng và phong phú, hấp dẫn được diễn ra trong thời gian này như: Liên hoan các Làng văn hóa du lịch cộng đồng 6 tỉnh Việt Bắc. Chương trình “Điện ảnh - Kết nối di sản và du lịch Tuyên Quang”. Hội chợ Thương mại, Du lịch tỉnh Tuyên Quang năm 2023. Chương trình “Trưng bày, giới thiệu tinh hoa ẩm thực Việt” và Lễ hội bia Hà Nội năm 2023 và thi đấu các môn thể thao. Đây là dịp quan trọng để tăng cường quảng bá tiềm năng, thế mạng du lịch vùng Việt Bắc, là dịp để các doanh nghiệp, nhà đầu tư và khách du lịch đến tìm hiểu, thưởng ngoạn và khám phá.

Với những giá trị về lịch sử, văn hóa, những phong cảnh thiên nhiên làm say đắm lòng người, trong những năm qua các tỉnh Việt Bắc luôn quan tâm, phối hợp thúc đẩy, liên kết, hợp tác phát triển du lịch theo hướng xanh và bền vững, chú trọng phát triển sản phẩm du lịch phong phú, độc đáo trên cơ sở bảo tồn, phát huy giá trị quý báu của miền di sản du lịch Việt Bắc và trở thành điểm đến yêu thích của đông đảo du khách trong nước và quốc tế./.

Nguyễn Hải -TTXTĐT