Như món lươn om củ chuối chẳng hạn, ai thưởng thức sẽ không thể quên được hương vị đồng quê của nó. Rằm tháng 7 vừa rồi, tôi có chuyến công tác lên huyện Chiêm Hóa, thấy hầu hết bà con người Tày các xã Yên Lập, Bình Phú, Phú Bình, Kiên Đài… đều làm bánh củ chuối. Lần đầu tiên được thưởng thức món bánh “độc” và “lạ” này, thấy dư vị của nó thật tuyệt vời, khác hẳn với các loại bánh khác.

Bánh củ chuối của người Tày xã Yên Lập (Chiêm Hóa) làm vào Rằm tháng 7.

Theo bà con xã Yên Lập (Chiêm Hóa), cách chế biến bánh củ chuối rất kỳ công. Muốn làm được chiếc bánh ngon, phải chọn củ chuối rừng bánh tẻ, gọt sạch, luộc chín, thái mỏng, sau đó giã nhuyễn. Nếu không có củ chuối rừng thì lấy củ chuối tây cũng được, còn các loại chuối khác củ rất chát, ăn không ngon. Sau khi giã kỹ, xơ củ chuối sẽ nhuyễn ra cùng chất bột. Lọc lấy chất bột của củ chuối hòa lẫn vào bộp nếp làm bánh, khi ấy sánh dẻo không kém gì bánh lá gai. Nguyên liệu để làm bánh củ chuối bao gồm bột củ chuối, gạo nếp, vừng, đỗ xanh, dừa tươi, thịt mỡ, thêm một chút dầu chuối, lạc. Bánh củ chuối được làm rất công phu với nhiều công đoạn, đòi hỏi người làm bánh phải tỉ mẩn, tinh tế. Gạo nếp nương ngon được ngâm qua nước ít nhất 6 tiếng để bánh mềm, dẻo, để được lâu ngày. Củ chuối sau khi băm nhỏ, xay mịn, chắt lấy bột, một phần trộn với bột gạo nếp, một phần được đem xào với các gia vị để làm nhân bánh. Làm bánh xong, người ta đem gói bằng chính lá chuối rừng, xếp vào nồi, đồ chín.

Nếu như bánh gai khiến người ta mê đắm bởi vị ngọt đậm đà, béo ngậy thì bánh củ chuối lại khiến người từng được thưởng thức không thể nào quên được bởi mùi thơm đặc trưng và vị ngọt thanh mát rất đặc biệt. Tôi đã đi nhiều địa phương ở miền núi phía Bắc, nhưng chưa thấy ở đâu làm bánh bằng củ chuối. Sau khi thưởng thức món bánh này ở xã Yên Lập (Chiêm Hóa), cảm nhận đầu tiên có được là vị ngọt thanh của nhân đậu đường, vị dẻo và có hương vị rất đặc trưng của củ chuối rừng. Đây là món quà rất bình dân của đồng bào dân tộc Tày huyện Chiêm Hóa. Bà con thường làm bánh vào dịp Rằm tháng 7, Tết Độc lập, Tết Nguyên đán… Nếu du khách đã có dịp thưởng thức, tôi tin nó sẽ là món ăn để lại cho bạn nhiều dư vị và ấn tượng khó quên. Ai có dịp dừng chân ở các địa phương này, nhớ mua bánh củ chuối về biếu người thân.

Hiện nay, huyện Chiêm Hóa có đặc sản bánh gai rất nổi tiếng. Giờ bánh gai đã trở thành hàng hóa. Nhiều gia đình nhiều đời nay làm bánh gai để bán quanh năm. Lượng bánh gai Chiêm Hóa xuất ra thị trường ngoài huyện ngày càng lớn, tạo thêm công ăn việc làm có tính ổn định cao, tăng thu nhập cho bà con. Người dân huyện Chiêm Hóa mong muốn bánh củ chuối của họ sẽ trở thành hàng hóa trong tương lai gần. Bởi nguồn nguyên liệu củ chuối rất dồi dào, bà con nhiều xã biết làm bánh củ chuối. Hương vị bánh củ chuối sẽ theo chân du khách bay xa, tạo nên thương hiệu một loại bánh độc đáo này.

Quang Hòa